کتاب گزارش روزانه جنگ

تاریخ جنگ‌ها همواره معرف چهره‌های برجسته‌ای هستند که به‌عنوان یک سرمایه ملی، جوامع را به‌‌مطالعه دربارۀ خود فرا می‌خوانند. در جنگ هشت ساله(دفاع مقدس)، در میان افراد شاخص و نخبگان ممتاز آن دوران، شخصیت حسن باقری(غلامحسین افشردی) به‌عنوان یکی از بنیانگذاران مکتب دفاعی امام خمینی«ره» و انقلاب اسلامی، درخشش خیره‌کننده‌ای دارد. او در 28 ماه عمر پرحاصل خود، از اول مهر 1359 و ورود به خوزستان تا نهم بهمن 1361 روز شهادتش در فکه، علاوه بر طراحی و اجرای عملیات مهم، با شناخت دقیق از دشمن و تسلطی که بر منطقه جغرافیایی جنگ و تغییرات حاصل از آن داشت، به‌تشکیل اطلاعات‌عملیات و آرشیو جنگ اهتمام ورزید و سپس با تسلط بر جبهه خودی و دشمن و تغییرات لحظه ‌به‌لحظۀ آن، در تشکیل سازمان رزم، کادرسازی و تربیت فرماندهان تاثیرگذار و کارآمد نقش اساسی داشت.
حسن باقری، با همیاری چند فرماندۀ شاخص دیگر، مبتکر نظریه جدیدی در جنگ و مقابله با متجاوزین شد که توانست استراتژی جنگ را تغییر دهد. او ادبیاتی را وارد مسایل دفاعی کرد که تا آن دوران سابقه نداشت و به‌سرعت توانست با تسلط بر زمین نبرد و دشمن، به‌توانایی‌ آن‌ها پی‌ببرد و راه مقابله را پیدا کند. وی جنگ را فرصت طلایی برای رشد استعدادها می‌دانست، چنان‌چه نوشت: «این جنگ فرصت‌های طلایی بسیاری را جهت رشد استعدادها به ما داده است. نیروهای ما با توجه به بُعد انقلابی که دارند و چشم و گوش بسته تابع قانون‌های از خارج آمده نیستند، می‌توانند از قالب‌های پیش ساخته خارج شوند و با فکر سازنده خویش، روش‌هایی را ابداع کنند که دشمن نخواهد توانست به‌سادگی به‌دفاع در مقابل آن‌ها برخیزد.»
او نظریه‌پرداز بزرگ نظامی بود که در جایگاه فرمانده عالی‌رتبه جنگ، توانست توازن قوا را به‌نفع جمهوری اسلامی تغییر دهد. چنان‌چه دشمن هم به این توانایی اعتراف کرده و گفته است:«اطلاعات ایران [حسن باقری]در حملات خود اطلاعات کامل و دقیقی در خصوص یگان‌های ما اعم از خطوط حد، فرماندهان، شکاف‌ها، نقاط آسیب‌پذیر، محل استقرار قرارگاه‌ها و مواضع توپخانه و حتی مناطق اداری در اختیار داشته و از این طریق توانسته است طرح‌های خوبی تهیه نموده و آن‌ها را به‌دقت به اجرا درآورد.»
حسن باقری، بیش از تکیه بر تجهیزات و قدرت نظامی، متکی به ایمان و فکر بود و با تغییر ادبیات جنگ، توانست فرهنگ علوی و عاشورایی را که برگرفته از اسلام و مکتب وحی بود، وارد جنگ کند. او با اتکاء به قدرت لایزال الهی و تحت رهبری امام خمینی«ره» راهی را برگزید که این مسیر، چراغ راه آیندگان در دفاع ارزشمند ملت ایران شد. چنان‌چه در دست‌نوشته‌های خود آورده است: «چیزی که دشمنان و آمریکایی‌ها را به‌تنگ می‌آورد، این‌ ا‌ست که ما در فکر کردن به بن‌بست نمی‌رسیم و این باعث می‌شود در عمل نیز به بن‌بست نرسیم.»
ستاد احیای تفکر سردار شهید حسن باقری از سال 1383 همزمان با بیستمین سالگرد شهادت آن بزرگوار کار خود را آغاز کرد. هدف از تشکیل این ستاد، تدوین و انتشار آثار حسن باقری در طول 29 ماه حضور او در جبهه‌ها بود. وی آثار ارزشمند فراوانی به‌جای گذاشته است که عرضۀ ‌آن‌ها به‌‌عنوان یک میراث و سرمایۀ گران‌سنگ، برای تاریخ مقاومت مردم ایران، فریضه فرهنگی محسوب می‌شود.
در گام اول، زمان‌بندی دو ساله‌ای برای جمع‌آوری آثار تعیین شد. در گام بعدی، قرار بود طی سال‌های 1384 و 1385 کار تدوین آثار جمع‌آوری شده به اتمام رسیده و چاپ شوند، اما به‌دلیل وجود مشکلات متعدد، پروژه از حرکت باز ماند تا این‌که از آبان 1386 بار دیگر کار ادامه یافت.
پنج جلد اول از آثار حسن باقری، از جمله کتاب حاضر مربوط به‌گزارش‌های روزانه جنگ است. کار تدوین این پنج جلد از سال 1381 آغاز شد که به‌طور پیوسته تا پایان سال 1388 ادامه یافت و به‌حمدالله به‌سرانجام رسید. آثار بعدی نیز به‌تدریج پس از تدوین توسط نویسندگان مختلف آمادۀ انتشار می‌گردد که از جملۀ آن‌ها می‌توان عناوین زیر را برشمرد:اسناد(در پنج جلد)، یادداشت‌های روزانه جنگ (یک جلد)، روزنوشت‌ها(یک جلد) و...
شایسته است از سردار سرلشکر دکتر غلامعلی رشید به‌خاطر ایفای نقش برجسته در تأسیس ستاد احیای تفکر شهید حسن باقری و سردار سرلشکر دکتر محمد باقری، همچنین مادر بزرگوار ایشان که همیشه یاری کننده این حرکت بوده‌اند، تقدیر شود. انتشار این آثار همچنین مرهون حمایت‌ سرداران و یادگاران دفاع مقدس: سیدیحیی صفوی، عزیز جعفری، حمید اصلانی، محمدباقر قالیباف، جمال آبرومند، قاسم سلیمانی، مرتضی صفاری، مسعود مهردادی، امیر حیات‌مقدم، علی‌اکبر خوش‌لهجه،سیدرضا حسینی، علی‌اصغر نوروزی، حسن پلارک، مرتضی سرهنگی، سیدمحمدهادی ایازی و ناصر امانی است که از همگی آنان قدردانی می‌کنیم.
مرکز نشر آثار شهید حسن باقری