نهال به اصفهان

نهال به با پایه زالزالک از مرغوبترین نوع نهال به اصفهان می باشد که به دلیل ریشه قوی زالزالک رشد نهال و میوه عالی بوده  ودر برابر آفات و بیماریهای ریشه  مقاوم  می باشد.

بِه با نام انگلیسی Quince از خانواده Rosaceae و  از جنس Cydonia بوده ،که تنها یک گونه با نام  Vulgaris را دار است  و  بومی ایران و ترکمنستان میباشد.

 بِه درخت کوچکی است به ارتفاع حداکثر 5 متر، از 5-4 سالگی میوه تولید می کند و عمر آن به 50 سال می رسد. شاخه های جوان، برگها و پشت میوه از کرکهای نرم سفید یا خاکستری مایل به قهوه ای پوشیده شده است. برگهای تخم مرغی یا تقریباً گرد یا بیضی نوکدار با قاعده گرد، گلها درشت و صورتی مایل به سفید، گلبرگها تخـم مرغی، دارای 5 کاسبرگ، 5 گلبرگ وگلهـای خـود بارورند. گلـها در انتهـای شاخکهای برگدار ظـــاهر می شوند. میوه بر حسب رقم گرد، تخم مرغی، گلابی شکل با رنگ زرد طلایی و در بعضی ارقام مایل به سبز و کرکدار است.
اقلیم :
بِه در مناطق سردسیر و گرمسیر معتدل قابل کشت می باشد نیاز سرمایی بِه از سایر میوه های دانه دار کمتر است و بین 100 تا 450 ساعت زیر 7 درجه سانتیگراد می باشد. ظــهور شکوفه های به بسیار دیرتر از سایر میوه ها است. بهمین دلیل خطر سرمازدگی بهاره در این میوه بسیار کم است. 
خاک :
خاکهای نیمه سنگین رسی و شنی برای کشت درخت بِه مناسب است. خاکهای آهکی موجب عدم جذب آهن و ابتلا به زردی می شود که این حالت در اراضی سنگین و زه دار هم مشاهده می شود. درخت بِه، به شوری خاک و آب مقاومتر از سایر میوه های دانه دار است. بِه تا حدودی به خشکی مقاوم است.
ازدیاد 
بِه از طریق پاجوش، قلمه، خوابانیدن و پیوند قابل تکثیر است. پایه های بذری بِه برای ارقام مرغوب به، زالزالک برای اراضی نامناسب و آهکی و Qb ، Qa وQc پایه های مناسب بِه می باشند. نوع پیوندهای شکمی و اسکنه ای در بِه متداول است.
کاشت :
فواصل کاشت به معمولاً 5*5 یا 6*5 در نظر گرفته می شود. اصولاً درختان بِه، به هرس زیادی احتیاج ندارند ولی برای فــرم دهی نهالها باید از ارتفاع 100-70 سانتیمتری زمین سربرداری شــــوند و در سال دوم 5-4 شاخه در اطراف شاخه اصلی انتخاب و بقیه حذف شوند.
ارقام بِه : در ایران حدود 10 رقم بِه شناسایی شده که مهمترین آنها عبارتند از : بِه اصفهان، بِه نیشابور، بِه ترش آذربایجان، بِه مظاهری، بِه حاجی رفیعی

برداشت :
به از اوایل مهر ماه تا اواخر آبان برداشت می شود که معمولاً در میان میوه های ســردسیری آخـرین میوه ایست که می رسد. برداشت با دست انجام می شود و زمان برداشت وقتی است که رنگ میوه زرد و زرد طلایی شده باشد.
مصارف :
میوه بِه بعنوان تازه خوری مصرف ندارد و حدود 90% آن در صنایع مربا سازی و تهیه شربت کاربرد دارد. دانه به مصرف طبی دارد و در تخفیف سرفه، سینه درد از قدیم متداول بوده است. 
آفات و بیماریهای بِه در استان اصفهان :
آفات : از مهمترین آفات درخت بِه در استان میتوان به کرم بِه اشاره نمود که دارای چندین نسل در طول فصل رشد می باشد.
بیماریها : از مهمترین بیماریهای درخت بِه در استان میتوان به پوسیدگی سفید ریشه اشاره نمود.
سطح کشت :
بر اساس آمار نامه سال 81-80 وزارت جهادکشاورزی سطح کشت بِه در کشور 4701 هکتار(1550 هکتار نهال، 16552 هکتار بارور) با متوسط عملکرد 1/11917 کیلوگرم در هکتار می باشد. مهمترین استانهای تولیدکننده بِه عبارتند از : اصفهان، کرمان، خراسان، فارس و گیلان.
سطح کشت بِه در استان اصفهان بر اساس آمار نامه سازمان جهادکشاورزی استان اصفهان برابر 5/1128 هکتار(345 هکتار نهال و 5/783 هکتار بارور) با متوسط عملکرد 3/1314 کیلوگرم در هکتار که عمدتاً در شهرستانهای نطنز، فلاورجان، تیران و کرون، کاشان و شهرضا کشت می شود.

منبع سازمان جهاد کشاورزی اصفهان