راهنمای سفر به شهر ری
سفر به شهر ری برای علاقه‌مندان به تاریخ، همیشه شگفت انگیز بوده است. زیرا ری یکی از کهن‌ترین مناطق ایران است و در حال حاضر به نام شهرستان ری در استان تهران شناخته می‌شود. تاریخچه تاسیس آن به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد و تاریخ تبدیل شدن آن به سکونتگاه بشر به بیش از ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد.
ری تنها منطقه باستانی استان تهران است که آثار تاریخی فراوان و مکان‌های جالبی دارد. این منطقه همچنین مرکز توسعه گردشگری مذهبی استان تهران به شمار می‌رود. جاذبه‌های تاریخی شهرستان ری جاذبه‌های طبیعی منطقه را تحت الشعاع قرار داده است. پس همراه سپنجا باشید تا با جاذبه‌های تاریخی و سایر ویژگی‌های این شهر آشنا شوید.
مختصری درباره شهر ری
ری یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. در حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد، یکی از جانشینان اسکندر(سولوکوس) ری را «اورپس» نامید. پس از آن اشکانیان همان را «آرساکیا» و «ارشکیه» نامیدند. در دوران اسلامی این شهر مرکز حکومت طایفه بنی امیه بود. سفر به شهر ری برای هر کسی با هر روحیه و سیلقه‌ای می‌تواند واقعاً جذاب باشد. آثار باستانی این شهر که در این متن به آنها اشاره شده است حکایت از قدمت تاریخی ری دارند.
ری از نظر تعداد آثار تاریخی از بسیاری از شهرهای باستانی دیگر غنی‌تر است که از جمله آنها می‌توان به قلعه ۳۰۰۰ ساله گبری، تپه چشمه علی ۵۰۰۰ ساله، بی بی شهر بانو با قدمت ۱۰۰۰ ساله اشاره کرد. ری همچنین یکی از شهرهای پایتخت امپراتوری سلجوقی در قرن یازدهم بوده. در قرن سیزدهم پس از فتح مغول، این شهر به شدت آسیب دید و با قرار گیری تهران در مجاورت آن، به تدریج اهمیت خود را از دست داد.
آب و هوا و بهترین زمان بازدید از ری
بهترین زمان برای سفر به ری از اردیبهشت تا مهر است که دمایی مطبوع تا گرم و بارندگی محدود را خواهید داشت. بالاترین میانگین دما در ری ۳۳ درجه سانتیگراد در ماه جولای و کمترین آن ۶ درجه سانتیگراد در ژانویه است.
جاهای دیدنی شهر ری
جاذبه‌هایی که باید در سفر به شهر ری ببینید، شامل موارد زیر می‌شوند:
کتیبه و تپه چشمه علی( چشمه علی)
کتیبه و تپه چشمه علی، یک محوطه تاریخی قدیمی در شمال شهر ری تهران است. این محوطه در مجاورت برخی آثار باستانی دیگر از جمله برج طغرل، قلعه رشکان، قلعه ری و ابن بابویه قرار دارد. در گذشته قالی‌فروشان معتقد بودند که اگر مردم فرش‌های خود را در این چشمه بشویند، به دلیل داشتن آب معدنی، رنگ‌های روشن‌تری خواهد داشت.
کتیبه چشمه علی درست بالای چشمه است. این کتیبه در زمان فتحعلی شاه دومین پادشاه قاجار حک شده است. کتیبه تاج گذاری فتحعلی شاه را در حالی که کنار چشمه نشسته و چند مرد از دو طرف او را احاطه کرده‌اند نشان می‌دهد. قدمت تمدن این منطقه به ۴ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد.
حرم حضرت عبدالعظیم – ری
حضرت عبدالعظیم یکی از مهم‌ترین و بزرگترین زیارتگاه‌های شیعه در سراسر جهان است. این مکان مذهبی در ری واقع شده است و یکی از اولین جاهاییست که هر مسافر در سفر به شهر ری آن را می‌بیند. حضرت عبدالعظیم (ع) از فرزندان امام حسن(علیه السلام) است که در قرن سوم هجری به شهادت رسید. مقبره امامزاده حمزه (برادر امام رضا)، امامزاده طاهر (فرزندان امام سجاد)، مقبره چند تن از پادشاهان عصر قاجار و مقبره چند روحانی در اینجا قرار دارد. قدمت این بنا به سال ۸۴۸ هجری قمری برمی‌گردد.
آتشکده ری
آتشکده ری که در بین مردم محلی به تپه میل معروف است در کنار جاده تهران – ورامین و بر روی تپه‌ای بین زمین‌های جو قرار دارد. در کتاب مقدس زرتشتیان از ری به عنوان مرکز مذهبی یاد شده است و شاید این آتشکده مرکز ری باستان بوده است! اخیراً در این تپه کاوش‌های فعالی صورت گرفته و آثار زیادی از آن به دست آمده است.
بر فراز تپه آتشکده بزرگی قرار دارد که از دور دیده می‌شود و همیشه آتش مقدس در آن روشن بوده است. زیر آتشکده تونلی وجود دارد که برای انتقال آتش استفاده می‌شد. زیرا بر اساس باورهای زرتشتی، آتش مقدس نباید در معرض نور خورشید باشد. این تونل دو طرف تپه را به هم متصل می‌کند. در موزه تپه گنجینه زیبایی از گچبری‌های دوره ساسانی وجود دارد. این یکی از جذاب‌ترین مکان‌های است که باید در سفر به شهر ری ببینید.
آتشکده ری به آتشکده بهرام نیز معروف است و اثری تاریخی به جای مانده از دوره ساسانیان است. این معبد بر روی تپه میل در جنوب شرقی زیارتگاه شاه عبدالعظیم و در بخش جنوبی منطقه قلعه نو واقع شده است. بخش‌هایی از این بنا در حمله اسکندر به ایران تخریب شد و تنها بخش‌هایی از این چهارطاق زیبا باقی مانده است. این معبد در سال ۱۹۵۶ به عنوان میراث ملی ثبت شد.
قلعه طبرک و بارو و حصار قدیم
بارو یادگاری از خلفای عباسی است که در شهر ری واقع شده است. از سنگ و آجر آفتاب پز ساخته شده است. بنای طبرک در داخل حصار قرار داشت اما به دستور طغرل سلجوقی به کلی ویران شد.
برج نقاره خانه – ری
برج نقاره خانه که به برج یزید نیز معروف است در شهر ری و بر روی کوه نقاره خانه یا کوه طبرک واقع شده است. این برج، یک برج آجری و به ارتفاع ۳ متر است و حدود ۱۰۰۰ سال پیش ساخته شده است. این برج منحصر به فرد را حتماً در سفر به شهر ری ببینید. گمان می‌رود یکی از پادشاهان سلجوقی در آنجا دفن است. این برج زیبایی و استواری باشکوهی دارد. برج نقاره خانه از سنگ و گچ ساخته شده است و نمای بیرونی برج با آجرهایی طراحی شده که دارای طاق نماهای زیبایی است.
برج طغرل – ری
برج طغرل در ضلع شرقی آرامگاه ابن بابویه در شهر ری قرار دارد. این برج از دوران سلجوقیان باقی مانده و در سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۴۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این برج یک سازه متعلق به قرن یازدهم است و با ۲۰ متر ارتفاع، متعلق به طغرل بیگ حاکم سلجوقی است که در سال ۱۰۶۳ در ری درگذشت. درست مانند سایر سازه‌های زمان خود، تاج آن را یک گنبد مخروطی شکل بر سر گذاشته است که بر ارتفاع آن افزوده است.
برج طغرل شهرری به دلیل معماری خاص خود یک برج ساده نیست، بلکه کاربردهای متفاوتی دارد و توصیه می‌شود در سفر به شهر ری حتماً آن را ببینید. از این برج به عنوان ساعت آفتابی، راهنمای مسافران و بازتاب صدا استفاده می‌شد و اگر در مرکز این برج بایستید و فریاد بزنید صدا چنان طنین انداز می‌شود که گویی چند میکروفون در مقابل شما قرار دارد. طنین صدا یکی از ویژگی‌های خاص این برج است و گفته می‌شود که این برج محل سخنرانی بزرگان و مقامات عالی رتبه بوده است که همگان می‌توانستند آنها را بشنوند. از این گذشته آتش زدن بر فراز برج به مسافران و کاروانیان کمک می‌کرد تا شبانه راه خود را پیدا کنند و راهنمای کسانی بود که از خراسان به ری می‌آمدند. پس از انقلاب ایران، این برج یک سازه متروک بود تا اینکه در سال ۲۰۰۰ بازسازی شد.
باروی ری
باروی ری از نظر جغرافیایی بر فراز کتیبه تاریخی چشمه علی واقع شده است و شما می‌توانید در سفر به شهر ری همزمان از دو اثر تاریخی دیدن کنید. این سازه حدود ۶۰۰۰ سال قدمت دارد که احتمالاً قدمت آن به قوم ایرانی باستانی به نام مادها می‌رسد. متاسفانه این دیوار یک بار بر اثر زلزله ویران شد. پس از مدتی توسط سلوکوس به طور کامل بازسازی شد. قلعه ری یک دیوار دفاعی است که در اطراف شهر برای محافظت از آن در زمان قدرت اشکانیان ساخته شده است.
طول دیوار امروزی به ۳ کیلومتر می‌رسد. دیوار از خشت و آجر ساخته شده و دارای چند برج دیده بانی است. دیوار، بزرگی ری را قبل از ظهور اسلام به تصویر می‌کشد. این بارو در دوران حکومت‌های مختلف به ویژه آل بویه مورد بازسازی قرار گرفته است و یک نمونه موجود خوب برای نشان دادن چگونگی محافظت مردمان باستان از قلمرو خود است. بازدید از آن سفری فراموش نشدنی به تاریخ را برای شما فراهم می‌کند.
